Namasté
Uitwerkingen op lichaam en geest
Ieder van ons kent die momenten in het leven als je het gevoel hebt dat het je allemaal wat veel wordt. Hoewel we weten dat stress een negatieve uitwerking heeft, gaan we toch gewoon door. Het werk hoopt zich alleen maar verder op als we niets doen, toch? Maar dat is slechts de halve waarheid. Niet toevallig is er de gevleugelde uitspraak ‘Haast u langzaam’. In feite bedoelen we ermee te zeggen ‘als je gestrest bent, is het tijd voor een pauze.’ Maar niet zo maar een willekeurige onderbreking. Steeds meer mensen zweren bij de kracht van de meditatie. Maar wat is eigenlijk mediteren? En is mediteren gezond?
Waarom mediteren mensen?
Er zijn heel wat landen waar de mensen zich niet eens afvragen of mediteren eigenlijk wel gezond is. Ze doen het gewoon. Mediteren is een vast bestanddeel van een aantal oude beschavingen. Zo heeft de meditatie een vaste plaats in de oude Chinese en Indiase geneeskunst. Meditatie is een oefening om de geest tot rust te laten komen. Want de geest is vrijwel constant actief. Je wordt je hiervan bewust als je ‘s avonds na een uitputtende dag met de nodige problemen doodmoe in bed valt en je gedachten maar blijven malen.
Ronddraaiende gedachten tot stilstand brengen. Ademhaling vertragen. Polsslag verlagen en zo de stresshormonen kwijtraken die slecht zijn voor ons lichaam. Dat zijn de doelstellingen van meditatie. Meditatie is als ontspanningsoefening populairder dan ooit. Geen wonder, want ze werkt. En dat beweren niet alleen wij. Of de talloze mensen die regelmatig mediteren. Het is ook wetenschappelijk bewezen dat meditatie werkt.
Welke uitwerking heeft meditatie op het lichaam?
Deze vraag houdt de wetenschap al langer bezig. Inderdaad is er wetenschappelijke bewijs dat aantoont dat regelmatige meditatie gezond is. Zo is bijvoorbeeld bewezen dat mediteren het zelfgenezend vermogen en het immuunsysteem stimuleert. Maar meditatie heeft ook een positieve uitwerking op hart en bloedvaten. De bloeddruk daalt. Het risico op ziekten als nasleep van stress kun je met meditatie duidelijk verlagen.
Stress is gif voor het lichaam. Stress kan leiden tot chronische ontstekingen, die dan weer andere ziekten tot gevolg hebben. Maar ook pijnlijke krampen treden dankzij regelmatige meditatie minder vaak op. Meditatie bouwt angstgevoelens af en helpt gebruik te maken van je eigen sterke punten. Is meditatie een wondermiddel? Eigenlijk wel, want na een sessie van 20 minuten voel je je een heel ander mens. Je hebt zo veel energie dat je die 20 minuten die je hebt ‘verspild’ binnen de kortste keren weer hebt ingehaald. Zonder daarbij gestrest te raken. Maar waar zit het addertje onder het gras?
Het geheim van succesvol mediteren thuis
Zoals zo vaak het geval is in het leven, merk je de positieve effecten pas als er een zekere regelmaat is ontstaan. In principe geldt dit ook voor yoga. Zelfs massages werken het beste na meerdere behandelingen, zoals Cosimo, het hoofd van The Crystal Spa, in een interview uitlegt. Maar waar te beginnen? Veel mensen vinden het eenvoudiger om bij meditatie onder begeleiding tot rust te komen. Ze luisteren naar de stem van de persoon die de meditatie leidt en doen wat deze zegt. Meditatieoefeningen onder begeleiding vind je op YouTube en op streamingdiensten voor muziek.
Voor je begint moet je een rustig plekje opzoeken waar je ongestoord bent. Als er kinderen in huis zijn, moet je die vragen je de komende minuten niet te storen. Hetzelfde geldt natuurlijk ook voor naaste mensen of voor iedereen met wie je de woning deelt. Zoek een gemakkelijke houding. Sommige mensen gaan het liefste liggen om te mediteren. Anderen zitten liever. Je kunt zelf kiezen wat je het prettigste vindt. Belangrijk is dat het comfortabel is. Doe je ogen dicht. Adem diep in en uit. Luister naar de stem die je door de ontspanningsoefening voert. Als de meditatie je niet bevalt, bijvoorbeeld omdat je de stem of de muziek niet bevallen, moet je gewoon stoppen. Soms duurt het even voordat je je ‘eigen’ meditatie hebt gevonden.
Citaat
“Meditatie heeft niet als doel dat je ergens probeert te komen. Het gaat erom onszelf toe te staan precies daar te zijn waar we zijn, en helemaal zo te zijn zoals we zijn, en de wereld te accepteren zoals die op dit moment is.”
– Jon Kabat-Zinn
Meditatie typen
Welke soorten meditatie bestaan er?
Omdat iedereen anders mediteert, kunnen we stellen dat er ruim zeven miljard verschillende soorten meditatie bestaan. Als we ons beperken tot de bekendste, kunnen we zes soorten onderscheiden:
- De Osho Dynamische Meditatie
Dit is meditatie in de ochtenduren, voor het ontbijt. De oefening neemt een uur in beslag. Daarbij doe je ademoefeningen met ‘fasen van catharsis’. Daaronder verstaan we luidkeels lachen, schreeuwen, huilen en alles wat een bevrijdende werking heeft. Andere elementen zijn op en neer huppen, blijven staan en ten slotte losse danspasjes maken. Je zult er beslist wakker van worden. De buren waarschijnlijk ook …
- Metta – Boeddhistische meditatie voor liefdevolle goedheid
Traditioneel heeft de boeddhistische meditatie een speciale inhoud die de geest aanspreekt. ‘Metta’, de onbaatzuchtige liefde, vriendelijkheid en vriendschap is een van deze inhouden. Deze meditatie doe je terwijl je zit. Zinnen zoals ‘Mogen alle wezens vrij zijn van vijandschap, leed en pijn’ zijn bestanddelen van dit soort meditatie.
- De Transcendente Meditatie van Maharishi Mahesh Yogi
De vroegere spirituele adviseur van de Beatles zweert bij mantra’s. In principe herhaal je in gedachten steeds weer waar je in gelooft. In de documentaire ‘David Wants to Fly’ volgt Dagid Lynch samen met de regisseur het leven van Maharishi Mahesh Yogi.
- Zazen – boeddhistische zen-meditatie
Deze vorm van meditatie is populair in het zenboeddhisme en wordt zittend uitgevoerd. Je houdt de ogen open of half gesloten. ‘Kijken’ mag niet. De persoon die mediteert, ‘bekijkt’ zijn gedachten en geest, maar hij mag niet reageren. De meditatie duurt meestal 20 minuten tot meerdere uren.
- Vipassana
De vipassana meditatie berust op een boeddhistische traditie. Er is geen begeleiding bij deze vorm van meditatie. Er is ook geen vast punt, zoals de ademhaling of een mantra. In feite is er voor deze vorm van meditatie aandacht en concentratie nodig. Je moet je bewust zijn van je gedachten, zonder de inhoud ervan te beoordelen.
- Kundalini Yoga Meditaties
Veel yogasessies hebben ook een meditatief gedeelte. De man die kundalini yoga heeft ontwikkeld (Yogi Bhajan), heeft honderden aanwijzingen voor meditatie nagelaten. De oefeningen hebben steeds een duidelijk gedefinieerd doel en een vaste tijdsduur. Zijn devies was, hoe langer, hoe beter. Deze oefeningen kunnen ook actief zijn en dus bewegingen inhouden. Maar er zijn ook klassieke meditaties die zittend worden gedaan. Mantra’s zijn een vast onderdeel.
Pelgrims en wandelaars beweren dat zij ‘met de voeten mediteren’. Ook lopers kennen dit gevoel afgesloten te zijn van hun omgeving. Hoe dan ook, het is bewezen dat mediteren gezond is.